Choroba uchyłkowa jest coraz częstszym schorzeniem, które zaliczane jest do chorób cywilizacyjnych. Zazwyczaj przebiega bezobjawowo, dlatego trudno ją wykryć w początkowej fazie. Uchyłki jelita grubego występują jako niewielkie, cienkościenne workowate uwypuklenia błony śluzowej na zewnątrz głównej części jelita grubego, nazywanej okrężnicą (esicą). Zazwyczaj powstają na skutek wieloletniej diety ubogiej w błonnik, co prowadzi do zaburzenia naturalnej mikrobioty jelitowej. Skłonność do ich wystąpienia może być również uwarunkowana genetycznie.
Uchyłki jelita grubego powstają w wyniku długotrwałej diety ubogoresztkowej. Jest to sposób żywienia powszechny dla współczesnych czasów. Polega na spożywaniu produktów pozbawionych lub ubogich w błonnik pokarmowy. Powoduje to zmniejszone wypełnianie jelit, co prowadzi do wzrostu w nich ciśnienia i w konsekwencji pogrubienia ściany jelita. Stosowanie takiej diety przez wiele lat prowadzi do powstawania uchyłków w obrębie jelita grubego, zwłaszcza w esicy. Zmiany w jelicie grubym tworzą się także pod wpływem zaburzeń w mikrobiocie. Schorzenie związane z tymi zmianami uznawane jest za chorobę cywilizacyjną. Uważa się również, że pewne znaczenie w pojawianiu się uchyłków mają predyspozycje genetyczne. Udało się odkryć geny, które są odpowiedzialne za powstawanie uchyłkowatości.
Leczenie niepowikłanej choroby uchyłkowej polega przede wszystkim na:
Stosuje się wówczas leczenie ambulatoryjne z zastosowaniem leków przeciwbólowych oraz rozkurczowych. Niekiedy włącza się antybiotykoterapię z zastosowaniem rifaksyminy. W łagodnym i umiarkowanym stadium choroby wprowadza się przede wszystkim zmianę żywienia, polegającą na włączeniu do codziennej diety rozpuszczalnego błonnika pokarmowego oraz produktów lekkostrawnych. W ciężkich przypadkach choroby, zwłaszcza w powikłaniach, niezbędna jest hospitalizacja, przestrzeganie rygorystycznej diety oraz podawanie dożylne antybiotyków. Niekiedy w wyniku ostrych powikłań (jak w przypadku perforacji (przedziurawienia) jelit, przetoki pomiędzy pętlami jelit, ropnia śródbrzusznego) konieczna jest operacja.
Nasiona babki płesznik są często stosowane w zaparciach u dzieci i niemowląt. Po spożyciu doustnym docierają w postaci niestrawionej do jelit, gdzie pęcznieją i wydzielają śluz. Wspomaga to perystaltykę jelit i ułatwia wypróżnianie. Dodatkowo wytworzony śluz działa łagodząco i ochronnie na śluzówkę jelit, co jest pomocne w chorobie uchyłkowej jelita grubego. Zalecane jest picie całych nasion w ilości 1–2 łyżeczki, po uprzednim namoczeniu w wodzie lub innym płynie.
Łupiny babki jajowatej pod wpływem wody i innych płynów pęcznieją i tworzą lepki śluz. Powoduje on zmiękczenie mas kałowych i ułatwia usuwanie zalegających treści. Dlatego przyjmowanie babki jajowatej usprawnia pracę jelit i znajduje zastosowanie w uciążliwych zaparciach, a także dolegliwościach towarzyszących uchyłkom jelita grubego. Regulujący wpływ na proces trawienia i wypróżniania wspomaga wydalanie toksyn, metabolitów, które zalegając w jelitach, zaburzają ich pracę i sprzyjają powstawaniu dysfunkcji. Łupiny babki jajowatej przyjmuje się w postaci kleiku na czczo. Przygotowuje się go z 2–3 łyżek ziół namoczonych przez 20 minut w wodzie. Przy spożywaniu nasion wytwarzających śluz należy spożywać dużo płynów.
Koper włoski działa wiatropędnie i rozkurczająco na mięśnie gładkie, co powoduje złagodzenie stanów skurczowych w obrębie przewodu pokarmowego. Stosowanie naparów z kopru włoskiego (fenkułu włoskiego) przynosi ulgę w bólach spowodowanych nagromadzeniem gazów i nadmiernym napięciem mięśni żołądka i jelit. Przyjmowanie herbatki z kopru włoskiego może złagodzić dolegliwości związane z chorobą uchyłkową. Zaleca się spożywanie jednej filiżanki naparu z jednej torebki suszu kopru włoskiego dwa razy dziennie.
Skutecznym ziołem na problemy trawienne jest kminek. Wspomaga oraz przyspiesza procesy trawienne. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są owoce kminku. Zwiększają wydzielanie soków trawiennych, wspomagają perystaltykę jelit, a tym samym trawienie. Sprzyjają usuwaniu gazów i poprawiają przemianę materii oraz ograniczają procesy fermentacyjne w jelitach. Związki zawarte w kminku działają rozluźniająco na mięśnie przewodu pokarmowego, łagodząc dyskomfort towarzyszący stanom skurczowym. Owoce kminku są częstym składnikiem mieszanek ziołowych na problemy trawienne. Równie dobrze sprawdzą się dolegliwościach towarzyszących uchyłkom jelit.
Ziele tasznika pospolitego wykazuje łagodne działanie przeciwzapalne, a także rozkurczające, dlatego niekiedy stosowany jest nerwicach żołądkowych. Stosowanie tasznika pospolitego wskazane jest w łagodzeniu dolegliwości bólowych towarzyszących chorobie uchyłkowej. Ponadto ziele tasznika wykazuje działanie przeciwkrwotoczne. Zaleca się przyjmowanie naparu z 1–2 łyżeczek surowca 2 razy dziennie.
Zarówno mięta pieprzowa, jak i olejek eteryczny z niej pozyskiwany wpływają korzystnie na procesy trawienne. Napar z surowca wspomaga perystaltykę jelit, zwiększa wydzielanie soków trawiennych oraz nasila działanie wiatropędnie, ograniczając wzdęcia. Mięta niewskazana jest natomiast w stanach skurczowych, ponieważ może je nasilać. W dolegliwościach trawiennych zalecane jest picie filiżanki naparu z 1–2 łyżeczek suszu liści mięty 2 razy dziennie.
W dolegliwościach bólowych w obrębie przewodu pokarmowego wskazane jest przyjmowanie melisy. Zioło ma właściwości uspokajające, a także rozluźniające. Przynosi ulgę w bólach żołądka i jelit powstających w wyniku niestrawności, jak również na tle stresowym. Melisa działa wyciszająco i relaksująco. Zmniejsza napięcie mięśni gładkich w jelitach. Działa wspomagająco w kolkach jelitowych, nadmiernym nagromadzeniu gazów jelitach i wzdęciach. W stanach skurczowych i bólach w rejonie jamy brzusznej zalecane jest przyjmowanie naparu z 1 łyżeczki suszonych liści melisy 3 razy dziennie.
Siemię lniane posiada liczne właściwości prozdrowotne. Wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego, oddechowego i sercowo-naczyniowego. Dodatkowo wspiera pracę mózgu, poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci. Śluz wytwarzany pod wpływem pęcznienia nasion lnu posiada silne właściwości powlekające i łagodzące błonę śluzową przełyku, żołądka i dwunastnicy. Dodatkowo powstający śluz chroni przed niekorzystnym działaniem soków żołądkowych oraz wywiera łagodne działanie ograniczające stan zapalny. Nasiona lnu w wyniku pochłaniania wody wspomagają pasaż jelitowy. Wspomagają trawienie, ułatwiają wypróżnianie i przynoszą ulgę w zaparciach. Dlatego przyjmowanie siemienia lnianego wskazane jest w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, chorobie wrzodowej, uchyłkach jelita grubego oraz zespole jelita drażliwego. Siemię lniane stosuje się zazwyczaj w postaci kleiku. Przygotowuje się go poprzez namoczenie 2–3 łyżek nasion lnu (całych lub mielonych) w jednej szklance wody.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady lekarskiej.
